قیام فخیکی از قیامهایی که شیعیان در مقابل ظلم و ستم حکومت عباسی انجام دادند قیام حسین بن علی بن حسن است که در سال ۱۶۹ه ق در منطقه فخ در زمان خلافت هادی عباسی اتفاق افتاد. ۱ - رهبر قیام فخنسب رهبر این قیام، حسین بن علی بن حسن بن حسن بن حسن المجتبی(علیه السلام) است. [۱]
کامل ابن اثیر، ج۹، ص۹۰.
[۲]
تاریخ طبری، ج۸، ص۱۹۲.
[۳]
مروج الذهب مسعودی، ج۳، ص۳۳۹.
رهبر این قیام همانگونه که مشاهده می کنید نبیرۀ امام حسن مجتبی-علیه السلام- واز خاندان فضل و جهاد و علم وعبادت و از شریفترین بیت یعنی اهل بیت پیامبر اسلام می باشد. ۲ - ویژگی‌های قیاماز ویژگی های این قیام این است که قبل از وقوع این حادثه روایاتی در مورد مقام و منزلت حسین بن علی صاحب فخ وارد شده است،که جالب توجه است،ودر اینجا به یک روایت اشاره می کنم: امام محمد باقر-علیه السلام- روایت می کند که روزی پیامبر-صلی الله علیه وآله- از سرزمین فخ عبور می کرد؛هنگامی که به موضع فخ رسید،پیامبر از مرکب پیاده شد ودرآنجا دو رکعت نماز خواند،در رکعت دوم بی اختیار به گریه افتاد و اصحاب هم از گریه آن حضرت به گریه افتادند،پیامبر دلیل گریه خویش را چنین شرح داد:در رکعت اول نماز بودم جبرئیل بر من نازل شد وخبر داد:«ای محمد،مردی از فرزندان تو در همین مکان کشته خواهد شد و پاداش و اجر هر کسی که در رکاب او به شهادت می رسد،ثواب وپاداش دو شهید است». امام کاظم-علیه السلام- هم پس از شهادت حسین بن علی صاحب فخ،در مورد قداست و پاکی او فرمود:«بخدا سوگند او رفت و به شهادت رسید در حالی که مسلمانی صالح و روزه دار و امر کننده به معروف و نهی کننده از منکر بود،همانند او در خاندانش یافت نمی شود». امام جواد-علیه السلام- در مورد بزرگی حادثه دلخراش فخ می فرماید:«پس از واقعه کربلا برای ما قتلگاهی بزرگتر از حادثه فخ نبود». [۱۰]
عمدة الطالب ابن عنبه، ص۲۱۱.
۳ - رابطه قیام فخ با قیام کربلادر رابطه با اینکه آیا این قیام با قیام امام حسین-علیه السلام- ارتباطی داشته است یا خیر؟شاید بتوان گفت که هر چند این قیام بعلت فاصله زمانی که با قیام کربلا دارد- قیام کربلا در سال۶۱ه ق اتفاق افتاد و قیام شهید فخ در سال۱۶۹ه ق- ارتباط مستقیمی با آن حادثه ندارد،ولیکن بدون شک می توانست از آن قیام الگوپذیری داشته باشد. ۴ - دلیل قیام فخمورخ مشهور یعقوبی در مورد علت این قیام می گوید: اصرار حکومت عباسی بر دستگیری طالبیان باعث شد که آنان به سوی حسین بن علی رفته و از او بخواهند تا قیام کند،اما وی به همراهی آنمان اطمینان نداشت.ازاین رو اگر چه تعداد بسیاری از کسانی که به حج آمده بودند با او بیعت کردند؛اما کمتر از پانصد نفر با او همراهی کردند.آنها در سرزمین فخ در نزدیکی مکه مکرمه،با سپاهیان هادی عباسی روبه رو شدند وبیشترآنها نیز پراکنده شدند وحسن بن علی به همراه عدّ ه ای به شهادت رسیدند. [۱۱]
تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۴۰۴-۴۰۵.
حکومت ظالم عباسی در این حادثه جسارت وناجوانمردی یزید بن معاویه را تکرار کردند و سرهای شهدا را بریده و بر نیزه زده و در مکه مکرمه در معرض تماشای حجاج و زائران خانه خدا قرار دادند.بیش از صد سر بالای نیزه بودو سر حسین بن علی رهبر قیام فخ و سر سلیمان بن عبدالله بن حسن در پیشاپیش سرها بود. [۱۲]
تاریخ طبری، ج۸، ص۱۹۷.
۵ - زمان وقوع قیاماین جنگ خونین در ظهر روز شنبه هشتم ذی الحجة،سال یکصدوشصت ونه با شهادت حسین وجمعی از یارانش به پیان رسید. [۱۳]
ماهیت قیام شهید فخ؛سید ابوفاظل رضوی اردکانی، ص۱۶۹.
۶ - پانویس
۷ - منبعشهر سؤال. |